Groen heeft een rechtstreeks effect heeft op het sociale welzijn. “Om goed te kunnen functioneren, moet het groen voldoen aan voorwaarden ten aanzien van aard, omvang, inrichting en kwaliteit”, aldus onderzoekers van Wageningen Environmental Research, het kennisinstituut voor de groene leefomgeving, van Wageningen University Research.
De onderzoekers deden hun bevindingen aan de hand van voorbeelden uit de praktijk. In het rapport ‘Niet bij rood alleen: Buurtgroen en sociale cohesie’ onderscheiden zij vier mechanismen die een rol spelen: gebruik, beheer, beleidsbeïnvloeding en identificatie. “In alle gevallen begint het mechanisme met meer contact tussen buurtbewoners. Het leidde tot meer wederzijds begrip, waardering, uitwisseling en soms ook tot aanpassing van normen en waarden”, aldus de onderzoekers.
Sociaal klimaat
Een groen ingerichte buitenruimte leidt tot een beter sociaal klimaat. Joop Spijker, onderzoekscoördinator Groen en welbevinden van Wageningen Universiteit en Research (WUR): “Een groter gevoel van sociale samenhang draagt bij aan het zich veilig voelen in de buurt en aan de factor welzijn. Doordat mensen een sociaal netwerk krijgen, draagt het ook bij tot het psychisch welbevinden en heeft het een direct gezondheidseffect. Bovendien is het maatschappelijk gezien natuurlijk ook gunstig dat mensen elkaar kennen.”
Spijker is een van de samenstellers van de factsheet ‘Groen en Wonen’, waarin positieve effecten van groen op een rij zijn gezet. Een van de effecten is dat groen meehelpt depressies te bedwingen, volgens de Wereldgezondheidsorganisatie in 2020 volksziekte nummer één. Ook wordt meer groen geassocieerd met minder agressie en criminaliteit.
Goeie mix
Sociale cohesie ontstaat als een buurt aantrekkelijk is om naar buiten te gaan. Er moet zowel rust als vertier mogelijk zijn: zoals bijvoorbeeld straten met bomenrijen, kleine buurtparkjes, speelplekken en altijd een mix van schaduw- en zonplekken. “Randen van zon en schaduw zijn heel populair als het om groepen mensen gaat”, stelt Spijker, “de een houdt van zon, de ander van schaduw.”
Een sprekend voorbeeld is het Marconipark in Rotterdam, aangelegd op het dak van een winkelcentrum. In een buurt waar voorheen nauwelijks groen te bekennen was, heeft dit dakpark de bewoners het buurtgevoel gegeven, met alle positieve effecten van dien.
Plekken waar je actief bezig kunt zijn, versterken de sociale cohesie en het positieve effect op de gezondheid nog meer. Zoals projecten op het gebied van stadslandbouw of volkstuintjes.
Ondanks zoveel gunstige uitwerkingen, juicht niet iedereen meer bomen, parken en speelweides toe. “Er zijn mensen die last hebben van vallende eikels of lekkende lindebomen, of een tekort aan parkeerplaatsen noemen als argument tegen buurtgroen”, zegt Spijker. “En dan zijn er nog praktische bezwaren, zoals leidingen, kabels of riolering.”
Blijvend groen
Als de doelstelling is om meer sociale cohesie te bereiken, dan zijn er ook andere manieren, zoals een gezellige buurtbarbecue. “Maar groen doet meer: het zorgt ervoor dat mensen beter in hun vel komen zitten, ook als er sociale problemen zijn, zoals geldzorgen, eenzaamheid en werkeloosheid”, aldus Spijker. Groen doet er dus een extra schepje bovenop én is blijvend.
Meer informatie over groen in de stad via: The Green City
