Sinds december woon ik in een vooroorlogse woning die half zo groot is als het huis uit 2007 waar ik voorheen in woonde, maar die een energierekening heeft die minstens het dubbele is. Ik heb namelijk mijn oude woning verkocht (ik ga immers bouwen in Den Haag) en woon nu tijdelijk in een huurhuis. Een louterende ervaring.
Even voorbijgaand aan alle stress en handelingen die gepaard gaan met een verhuizing, geeft deze ervaring me unieke inzichten. Voorheen woonde ik in een nieuwbouw eengezinswoning, met geïsoleerde muren en ramen, betonnen vloeren en balansventilatie. Nu woon ik in een benedenwoning uit de jaren 20, met dubbel glas uit 1992, ongeïsoleerde muren en houten vloer en plafond. Als ik probeer objectief de overweging te maken hoe deze woning me nu bevalt, in vergelijking tot de vorige, waar kom ik dan op uit?
Te beginnen met het meest voordehand liggende: de temperatuur. In mijn oude huis zette ik pas ergens in november de verwarming voor het eerst aan. De thermische massa in combinatie met isolatie en balansventilatie zorgde ervoor dat toen pas de binnentemperatuur ’s morgens richting de 18 graden zakte. Hier niet. Iedere ochtend is het 16 graden binnen, omdat ik de thermostaat tot 16 laat zakken voordat ik naar bed ga. En aan het eind van de middag als ik thuis kom van mijn werk hetzelfde verhaal. De boel koelt hier in een ommezien af, maar warmt daarentegen binnen een kwartier ook weer op.
Volgende opvallende aspect: de ventilatie. Of beter gezegd: de binnenluchtkwaliteit. In mijn vorige woning zorgde balansventilatie voor een continue stroom aan verse lucht, maar toch vond ik het regelmatig wat bedompt. Dit werd veroorzaakt door de minimale inregeling volgens het bouwbesluit, waarbij stand drie aan de regels voldoet, maar in praktijk altijd stand twee gebruikt wordt. Nu ervaar ik de lucht als frisser. Ventilatielucht komt direct van buiten door roosters die ik altijd open laat staan. Verschil merk ik wel in slaapkamers, als de deur dichtstaat en het de volgende ochtend stinkt binnen. Dit merk je vooral als je weer de kamer binnenkomt nadat je ’s morgens naar de wc bent geweest.
Akoestisch is er geen vergelijk. Hier heb ik buren boven en naast me, waarbij vooral de bovenburen duidelijk aanwezig zijn: ik hoor ze lopen, niezen, ik hoor de riolering. Dit huis is duidelijk gehoriger. En toch… Er is hier geen constant suizen op de achtergrond van het ventilatiesysteem, en ik kan de vogeltjes in de tuin horen.
Maar dan het daglicht. Ik zal niet beweren dat ik nu meer of beter licht heb dan voorheen. De plafondhoogte is nog steeds een comfortabele 2.70 meter en ik heb grote ramen voor en achter, net als voorheen. Maar door de andere indeling van het huis heb ik nu mijn eettafel aan een groot raam staan met uitzicht op een tuin met veel planten en een vijver. En dat is een duidelijk voordeel op mijn oude situatie, waar mijn tafel voor een raam stond die grensde aan een redelijk drukke weg zonder een sprietje groen.
Dus? Welke woning is comfortabeler? De vraag is niet zo eenduidig te beantwoorden. Op bouwfysische en met name energetische aspecten wint de nieuwbouw duidelijk. Hoewel ik de frisse lucht door de ventilatieroosters fijner vind dan ventilatielucht uit de balansventilatie. Maar dat is niet de vraag.
Comfort is meer dan een set bouwfysische aspecten. De woonkamer die ik hier heb is kleiner maar sfeervoller en gezelliger dan in mijn vorige huis, en weegt misschien wel op tegen de veel kleinere slaapkamers en het piepkleine badkamertje (een douche met toilet ernaast eigenlijk). Het uitzicht hier is beter en ik kan mijn kinderen met de fiets naar school brengen in plaats van met de auto, waardoor ik meer beweeg en lekkerder in mijn vel zit.
De vraag is nu hoe ik de geleerde lessen uit mijn vorige woning en huidige woning mee kan nemen in het ontwerp van mijn nieuw te bouwen woning. De bouwfysische aspecten heb ik denk ik redelijk helder. Rest nog een aantal minder grijpbare aspecten die misschien wel net zo belangrijk zijn, maar niet in getallen te vangen, zoals kwaliteit van uitzicht, van plattegrond, van omgeving. Allemaal zaken die invloed hebben op mijn welbevinden en dus comfort. Zaken waar een eeuw geleden misschien wel meer aandacht aan werd besteed dan nu? Ik ga proberen ze weer mee te nemen.
Bas Hasselaar is projectmanager bij SBRCURnet.
