Een goede vriend van me is vorig jaar met zijn bedrijf verhuisd naar een nieuw (gerenoveerd) kantoor. En omdat hij weet dat ik me met binnenklimaat bezig houd, klaagt hij regelmatig bij me over wat hij meemaakt op zijn nieuwe locatie. Omdat ik zijn gemopper eigenlijk best vermakelijk vind, en daarnaast een relevant fenomeen aan het licht brengt, ter leering ende vermaeck, voor u een beknopte opsomming van wat hem is overkomen:Eind november: de verdieping is opgeleverd, en het bedrijf van mijn vriend neemt zijn intrek en pakt dozen uit. Op de verdiepingen boven en onder wordt nog druk geklopt, geboord en getimmerd. Dit zal het komende half jaar nog blijven, maar na een paar maanden wel in steeds afnemender mate.
December: de binnenluchtkwaliteit is verschrikkelijk. De oplosmiddelen en andere vluchtige stoffen uit de (nieuwe) bouwmaterialen zorgen voor stank, branderige ogen, pijnlijke keel, en standaard aan het eind van de dag hoofdpijn. De ventilatie werkte nog niet omdat het paneel dat de installaties bedient nog niet was aangesloten.
Februari: het is bloedheet binnen. Een groot deel van de gevels bestaat uit helder glas, gesplitst in een vast deel en een deel met te openen ramen. Er is echter geen zonwering geplaatst, waardoor op heldere dagen de zon ongenadig hard naar binnen kan schijnen. De ramen openen heeft beperkt zin, want al snel gaat het tochten door het grote temperatuurverschil tussen binnen en buiten. Daarbij is het bijna onmogelijk computerwerk te verrichten door het enorme contrastverschil tussen zon en beeldscherm.
Maart: de verdieping boven hem is klaar en in gebruik, wat een halvering van de hoeveelheid geklop en geboor betekent. Ook zijn de ergste dampen uit de binnenlucht inmiddels geklaard. De binnentemperatuur is echter nog steeds een schipperen tussen handmatig raam open en raam dicht. De ventilatie werkt nog steeds niet en af en toe is het genoegen nemen met een koud raam open om toch voldoende frisse lucht binnen te krijgen.
Mei: De lawaaierige werkzaamheden zijn eindelijk helemaal over. En de temperaturen zijn best aangenaam doordat met open ramen gewerkt kan worden. De zonweringen boven de te openen ramen zijn nu aangesloten en worden automatisch bediend. Gevolg is dat op basis van lichtsterkte en windsnelheden de zonwering naar boven en naar beneden gaat, zonder dat de gebruikers daar invloed op hebben. De volstrekte willekeur en het voortdurend op en neer gaan van de zonwering leidt eerst tot grappen, daarna tot oogrollen en tenslotte tot geïrriteerde cynische opmerkingen. Daarnaast heeft de zonwering nauwelijks effect omdat de veel grotere ramen erboven geen zonwering hebben en er dus nog steeds last is van verblinding en oververhitting.
Juni: de hittegolf treft Nederland en ook bij mijn vriend op kantoor is het niet te harden. De ventilatie werkt inmiddels, dat wel, maar nadat de temperatuur binnen is opgelopen tot 39 graden Celsius en meerdere malen gebeld is met de beheerder, blijkt dat de koeling het nog niet doet. De verwarming doet het wel, en met buitentemperaturen van boven de 30 graden is er dus nog prettig aanvullend verwarmd via de ventilatie. Ramen zijn inmiddels onceremonieel afgeplakt met posters en kranten om toch nog iets van zonwering te hebben.
Juli: eind juli is de eerste zomerstorm van het jaar. De week erop is het ook slecht weer en zakt de temperatuur flink. Binnen op kantoor bij hem klaagt iedereen over de kou. De koeling werkt (na afloop van de hittegolf) eindelijk, maar nu is deze eigenlijk niet nodig. Navraag bij de beheerder leert dat het niet mogelijk is om de koeling uit te zetten of de verwarming aan te zetten omdat vanwege de vakantieperiode de juiste mensen niet aanwezig zijn.
Welke conclusies kunnen we hier nu uit trekken? Beknopt, de volgende lessen:
- Bij oplevering van een nieuw gebouw, zet de verwarming op hoog, de ventilatie op max, en laat het de binnenruimte een paar weken uitwasemen om de grootste (bronnen van) luchtverontreiniging te verwijderen. Doe dit voordat de gebruiker zijn intrek neemt.
- Inregelen van installaties. Controleer bij oplevering of alles werkt en op de juiste manier. Ventileren, verwarmen, koelen, zonwering. Dit is essentieel voor een leefbaar binnenklimaat.
- Invloed. Geef de gebruiker invloed op zijn of haar directe omgeving. Gelukkig konden ze zelf ramen openen en ramen afplakken met papier. Anders vermoed ik dat een hoop mensen zich ziek hadden gemeld of thuis zouden zijn gaan werken.
- En tot slot: zet de eindgebruiker op de eerste plaats. Ik heb het al eerder gezegd en zal het blijven zeggen: de functie van een gebouw is een gezond en comfortabele plaats bieden aan zijn gebruikers. Als gebouwbeheerder moet je dezelfde instelling hebben.
Is dit nu nieuw allemaal? Natuurlijk niet. Is allemaal al lang bekend. Maar kennelijk kan het geen kwaad om het nog eens te herhalen. Want ernaar handelen gebeurt nog niet overal blijkt maar weer.
Bas Hasselaar is projectmanager bij SBRCURnet.
