In januari heb ik een workshop integraal ontwerpen georganiseerd, waarin ik met een heel aantal partijen die zowel de uitvoerende, toeleverende en adviserende kant van de bouw vertegenwoordigden heb gewerkt aan de vraag: wat maakt een ideaal Active House?
De reden dat ik deze workshop organiseerde was tweeledig: enerzijds wilde ik een referentie ontwikkelen dat als voorbeeld kon dienen voor mensen die wel graag een Active House willen, maar geen verstand van bouwen hebben. Anderzijds wilde ik graag gebruik maken van de kennis en inzichten van meerdere partijen bij de ontwikkeling van mijn eigen woning. Integraal ontwerpen is daar bij uitstek voor geschikt. De gebruikelijke barrières en verzuiling tussen verschillende disciplines worden geslecht, en gezamenlijk wordt gewerkt aan een oplossing die optimaal voor iedereen werkt.
De workshop was een succes. In twee volle dagen werd gewerkt aan de fysieke basisvoorwaarden (los van de Active House specificaties) waaraan een goed functionerend Active House volgens de aanwezigen moest voldoen. De navolging echter bleef uit. Met zoveel verschillende partijen die gezamenlijk aan een Active House werkten, zou het te verwachten zijn dat direct het consortium zou ontstaan dat mijn woning zou bouwen, we waren immers al helemaal op elkaar ingespeeld.
In plaats van één bouwteam dat een Active House zou gaan ontwikkelen, ontstonden er twee parallelle trajecten: mijn woning, en een tweede samenwerkingsverband tussen een aannemer, architect en installateur. Beide groepen werken aan de ontwikkeling van een Active House starterswoning. Beiden gebruiken de uitkomsten van de integraal ontwerpen workshop als onderlegger. Waarom dan niet samen aan hetzelfde werken?
Dat ligt aan de voorwaarden die nodig zijn voor samenwerken. Let op, ik heb het hier over samenwerken, niet over samen werken. Voordat er effectief samengewerkt kan worden, moeten er een paar stappen doorlopen worden:
1. kennen
2. begrijpen
3. waarderen
4. vertrouwen
5. samenwerken
De eerste stap bestaat eruit elkaar te leren kennen en weten hoe iemand over een onderwerp denkt. Hier kunnen verschillen uit naar voren komen, maar dat is niet erg. De tweede stap bestaat uit het begrijpen van elkaars uitgangspunten, en het vormen van een gemeenschappelijke basis waar iedereen hetzelfde over denkt. Zo wordt voorkomen dat er langs elkaar heen gepraat wordt. De derde stap, waarderen, is waar de splitsing in de twee parallelle Active House projecten plaatsvond. Begrip voor elkaars standpunten is een basis, maar op het moment dat de eigen mening niet kan worden losgelaten, met andere woorden, hoger wordt gewaardeerd dan de ander, leidt dat tot een gebrek aan vertrouwen dat de samenwerking tot een resultaat komt waar alle partijen evenveel voldoening uit halen.
Als ik dit op mezelf betrek, ontstond de breuk doordat het consortium van aannemer, architect en installateur werkte aan een Active House met een standaard beukmaat van 5,4 meter, terwijl ik een beukmaat van minimaal 6 meter wil voor mijn eigen woning. Hun argument is dat in Nederland gemeentes kavels voor rijtjeswoningen uitschrijven op een beukmaat van 5,4 meter, en daar de markt dus behoefte aan heeft. Mijn argument is dat een beukmaat van 6 meter meer flexibiliteit geeft voor de indeling van de woning, en ik op mijn kavel voldoende ruimte heb voor een bredere woning. Beide heel valide argumenten, maar het gebrek aan waardering voor elkaars standpunten was voldoende om het vertrouwen in een bevredigend eindontwerp voor beide partijen onderuit te halen.
Nog steeds hebben we regelmatig contact met elkaar. Want hoewel we niet samenwerken aan één project, werken we wel allebei aan projecten die heel veel gemeenschappelijke elementen hebben, buiten de beukmaat. En er is nog steeds veel vertrouwen in elkaars kunde en kwaliteiten.
De ervaringen en leerpunten van de workshop Integraal Ontwerpen heb ik vastgelegd in een kennispaper over dit onderwerp. Deze kennispaper is gratis te downloaden op de website van SBRCURnet. Als deze blog u nieuwsgierig heeft gemaakt naar de mogelijkheden van integraal ontwerpen, raad ik u aan de kennispaper eens te lezen.
Bas Hasselaar is projectmanager bij SBRCURnet.
