Als je denkt dat je de oplossing hebt, is dat dan wel de oplossing?
Mijn huis bevindt zich nu in de afrondende fase voordat de productie begint. Alles is nu uitgezocht, het laatste commentaar is verwerkt en de spreekwoordelijke puntjes op de i en streepjes door de t worden nu gezet. Een interessante discussie die ik deze week had was met de architect die de tekeningen aan het uitwerken is. Omdat ik driedubbel glas in mijn ramen heb, hebben de kozijnen een bepaalde minimale dikte die dusdanig is, dat de ventilatieroosters niet meer geïntegreerd kunnen worden, maar er apart bovenop geplaatst moeten worden. Hierdoor krijg ik in feite twee kozijnen op elkaar waardoor er vrij veel ruimte ‘verloren’ gaat, wat de architect niet erg fraai vond. Een terechte observatie, en al snel hadden we een discussie over hoe we dit het beste konden oplossen. Hierbij kwam een vraag naar voren, ingegeven door een opmerking van een van de tekenaars: ‘Als ik een woning maak die zo goed geïsoleerd is, met driedubbele beglazing, waarom maak ik dan bewust een opening direct naar buiten om koude lucht binnen te laten en zo het effect van de isolatie onderuit te halen? Waarom niet gewoon balansventilatie? Dan zijn die roosters ook niet nodig en is het hele probleem verholpen.’
Kennis
Ik zal nu niet weer uitleggen waarom ik voor ventilatieroosters heb gekozen (lees daarvoor blog 9 nog eens als geheugensteuntje), maar dat deze suggestie werd gedaan toont iets anders aan dat heel interessant is en veel voorkomend. Problemen worden verholpen op basis van de kennis en inzichten die de probleemoplosser heeft. Kennis en inzichten die zijn vergaard door bijvoorbeeld onderwijs, ervaringen of (ingesleten) gewoonten. Maar wat als die kennis onvolledig of inmiddels misschien zelfs achterhaald is? Wat als je denkt dat je de oplossing hebt, maar dat het niet de oplossing blijkt te zijn? Te vaak worden er dingen ondernomen, gebouwd of aangelegd zonder dat er voldoende wordt nagedacht over de mogelijke gevolgen of consequenties. Vaak is dit onwetendheid, maar soms ook gemakzucht: niet denken maar doen.
Ervaring
Zo heeft mijn broer onlangs een dakkapel laten plaatsen op zijn woning in Arnhem. Hij had verschillende aannemers gesproken en om offertes gevraagd en uiteindelijk iemand gekozen – niet de goedkoopste – om zijn jarenlange ervaring. Bij de plaatsing van de dakkapel werd een drietal spantbenen doorgezaagd en een enkele gording toegevoegd. De opmerking van mijn broer (zelf werktuigbouwkundig ingenieur) dat dit niet voldoende was en dat zowel de gording als de spantbenen waar deze op rust verzwaard moesten worden, werd weggewoven met de opmerking: ‘Meneer, we doen het al 20 jaar zo.’ Vertel zo’n man maar eens dat hij het dan al 20 jaar verkeerd doet.
Direct na oplevering bleek het dak ter plaatse van de dakkapel al 15 cm doorgezakt. Het spreekt voor zich dat mijn broer toen zelf maar de spantbenen en gording heeft verzwaard. En voor een tweede dakkapel aan de andere kant van het dak een andere aannemer in de arm heeft genomen.
Leven lang leren
Het lastige aan deze voorbeelden, en het probleem waarnaar zij verwijzen, is dat de fouten of onvolledige oplossingen niet bewust gemaakt worden. Men is er oprecht van overtuigd dat goed werk afgeleverd wordt en keuzes in het voordeel van de klant gemaakt worden. Hoe kan je dit dan veranderen? Belangrijk is het besef en de acceptatie dat er andere oplossingen zijn waar je niet aan gedacht had of mee bekend was. Niemand is altijd overal van op de hoogte, en op het moment dat iemand met een alternatieve oplossing komt toont ware kunde zich door met een open blik het alternatief te beoordelen. Daarna kan op basis van de nieuwe kennis bepaald worden of de oorspronkelijke of de nieuwe oplossing het beste antwoord op het probleem is. Of misschien wel iets volledig nieuws, ingegeven door nieuwe inzichten. En zo blijf je je hele leven lang leren. Nooit ben je klaar, er is altijd een voortschrijdend inzicht. De ware meester accepteert dat en gaat ernaar op zoek. Nieuwe kennis,en de wil om jezelf te blijven verbeteren. Mijn huis wordt nu gebouwd op basis van de beste kennis die ik beschikbaar heb en kon vinden. Maar ik weet zeker dat als ik over 10 jaar misschien opnieuw een huis zal bouwen, ik andere keuzes zal maken. En dat is prima.
Bas Hasselaar is projectmanager bij SBRCURnet en bouwt de komende maanden een Active House in Den Haag.
